Niedrożność dróg łzowych najczęściej pojawia się u noworodków i niemowlaków, choć może wystąpić również w późniejszym wieku. Objawem jest nadmierne wydzielanie łez, które pojawiają się pomimo braku płaczu. W praktyce można zaobserwować, że oczy dziecka niemal ciągle łzawią. Często konieczne jest przeprowadzenie odpowiedniego zabiegu, jakim jest sondowanie dróg łzowych. Jak rozpoznać niedrożność dróg łzowych i na czym polega zabieg ich sondowania?
Przyczyny niedrożności dróg łzowych
Kanaliki łzowe to struktury, które w bardzo łatwy sposób mogą ulec zatkaniu. Najczęściej z tym problemem borykają się małe dzieci, choć zatkane kanaliki mogą wystąpić również w późniejszym wieku. U maluchów najczęstszymi przyczynami schorzenia są:
- wrodzona niedrożność dróg nosowych,
- skrzywienie przegrody nosa,
- urazy mechaniczne,
- przewlekłe zapalenie zatok,
- przebyte choroby bakteryjne czy wirusowe górnych dróg oddechowych.
Tymczasem u osób dorosłych kanaliki łzowe mogą ulec zatkaniu na skutek:
- oparzeń chemicznych lub termicznych,
- polipów,
- chorób autoimmunologicznych,
- przewlekłego zapalenia zatok,
- urazów mechanicznych,
- chorób nowotworowych.
Niedrożność dróg łzowych objawia się uporczywym łzawieniem, które nie jest związane z płaczem. Łzy wydobywają się samoistnie, nad czym pacjentowi bardzo trudno jest zapanować. Schorzeniu mogą towarzyszyć także inne objawy, takie jak:
- zaczerwienienie oczu,
- ból oczu,
- opuchlizna,
- ropna wydzielina,
- gorączka.
Na czym polega sondowanie dróg łzowych?
Lekarz, na podstawie zebranego wywiadu oraz przeprowadzonego badania, jest w stanie postawić trafną diagnozę. Zatkane drogi łzowe może leczyć w bardzo prosty sposób, poprzez masaż worka łzowego. Okulista wyjaśnia pacjentowi, w jaki sposób oraz ile razy dziennie należy to robić, aby uzyskać oczekiwane rezultaty. Niemniej jednak w niektórych przypadkach masaż okazuje się niewystarczający i konieczne jest przeprowadzenie zabiegu sondowania dróg łzowych. Wykonuje się go najczęściej w znieczuleniu miejscowym, jednak w przypadku małych dzieci lekarz może zadecydować o podaniu znieczulenia ogólnego. Jak przebiega zabieg sondowania dróg łzowych? Pierwszy krok to podanie kropli znieczulających lub znieczulenie ogólne przez anestezjologa. Następnie lekarz poszerza punkty łzowe i ocenia stopień niedrożności dróg łzowych. Do dróg łzowych wprowadza się specjalną sondę metalową, która delikatnie przesuwana wzdłuż dróg łzowych i przewodu nosowo-łzowego pozwala na ocenę dalszych odcinków i delikatne udrażnianie ich. Na zakończenie należy przepłukać drogi łzowe, aby potwierdzić skuteczność wykonanego zabiegu. Sondowanie w znieczuleniu miejscowym trwa zazwyczaj od kilkunastu do kilkudziesięciu minut.
Czy sondowanie dróg łzowych jest skuteczne i bezpieczne?
Jeśli tradycyjne metody udrażniania dróg łzowych nie przynoszą oczekiwanych efektów, pozostaje jedynie ich sondowanie. Zabieg ten cieszy się wysoką skutecznością, jednak w przypadku wad wrodzonych może nie przynieść oczekiwanych efektów – wtedy też należy wykonać inne, bardziej inwazyjne zabiegi. Sondowanie dróg łzowych jest całkowicie bezpieczne, lecz zabieg musi wykonywać doświadczony lekarz, który posiada odpowiednie przygotowanie merytoryczne. W przypadku, gdy zachodzi konieczność podania znieczulenia ogólnego, pacjent będzie musiał przejść procedurę kwalifikacji do zabiegu, którą przeprowadza lekarz anestezjolog. Najczęściej narkoza stosowana jest jedynie w przypadku małych pacjentów, którzy nie wykazują chęci współpracy. Dzięki podaniu znieczulenia ogólnego są oni nieświadomy i lekarz może w odpowiednich warunkach wykonywać zabieg, bez ryzyka uszkodzenia narządu wzroku. Bezpośrednio po sondowaniu dróg łzowych pacjent może odczuwać lekki dyskomfort, w tym pieczenie czy swędzenie oczu. Przez kilka godzin może mieć również problemy z ostrością widzenia. Efekty uboczne powinny jednak ustąpić maksymalnie w ciągu doby, a korzyści, jakie przynosi zabieg, są nieporównywalnie większe. Pozwala on bowiem powrócić do normalnego funkcjonowania, bez nadmiernego wydobywania się łez z dróg łzowych.