Rogówka pełni bardzo istotną funkcję w procesie widzenia i aby przebiegał on w sposób prawidłowy, musi być ona w pełni przezroczysta. Zapalenie rogówki zaburza jej przejrzystość, dlatego przypadłość ta wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia w jak najkrótszym czasie. Czym jest zapalenie rogówki, jak się objawia i czy może być groźne?

Przyczyny zapalenia rogówki

Zapalenie rogówki może mieć różnorodne przyczyny, wśród których najczęściej wymienia się:

• zakażenie bakteryjne,
• zakażenie grzybicze,
• zakażenie wirusowe,
• zakażenie pierwotniakowe,
• alergie.

Bakteryjne zapalenie rogówki wywołane jest przez bakterie, które dostają się do oka na przykład w momencie uszkodzenia mechanicznego nabłonka. Przyczyną może być również zespół suchego oka, w którym narząd widzenia nie jest zabezpieczony odpowiednią ilością filtru łzowego. Bakteryjne zapalenie najczęściej wywołują drobnoustroje takie jak Neisseria gonorrhoeae, Haemophilus influenzae, Staphylococus aureus, Pseudomonas aeruginosa.

Wirusowe zapalenie rogówki występuje głównie u osób borykających się z problemem obniżonej odporności. Zakażenie pierwotniakowe najczęściej spowodowane jest nieprzestrzeganiem zasad higieny w kontekście używania soczewek kontaktowych. Tymczasem grzybicze zapalenie rogówki może wiązać się z użyciem zakażonych płynów pielęgnacyjnych do soczewek kontaktowych. Choroba może być też wywołana alergenami – mamy wtedy do czynienia z jej nieinfekcyjną postacią. Jednocześnie możemy wyróżnić dwa rodzaje zapalenia rogówki:

• wrzodziejące – gdy nabłonek jest uszkodzony,
• niewrzodziejące – gdy nie dochodzi do uszkodzenia nabłonka.

Objawy zapalenia rogówki

Poszczególne objawy zapalenia rogówki mogą różnić się w zależności od tego, co dokładnie spowodowało zakażenie. Niemniej jednak mówi się o pewnym zespole symptomów wspólnych, które występują niezależnie od jego etymologii. Najpopularniejsze objawy to:

• światłowstręt,
• ostry ból oka,
• zaczerwienienie oka,
• obrzęk powieki,
• utrata ostrości widzenia,
• wydzielina śluzowo-ropna.

W przypadku zakażenia bakteryjnego może dojść do martwicy całej rogówki. Często ilość wydzieliny jest bardzo duża, a pacjent po całej nocy budzi się ze „sklejonymi” w charakterystyczny sposób oczyma, które trudno mu otworzyć. W kontekście zakażenia grzybiczego w badaniu okulistycznym widoczne są kraterowe biało szare owrzodzenia z suchym centralnym dnem i puszystymi strzępkami w kolorze białym. Najszersze spektrum objawów występuje przy zakażeniu wirusowym. Pacjenci uskarżają się na bóle głowy, natomiast węzły chłonne w okolicy uszu stają się powiększone. Bardzo często dochodzi do zaburzeń widzenia – mowa o tak zwanym widzeniu mętnym, a więc o mocno zamglonym obrazie.

Leczenie zapalenia rogówki

Sposób leczenia zapalenia rogówki zależy od tego, co wywołało chorobę. W przypadku zakażenia bakteryjnego specjalista najczęściej zaleca stosowanie antybiotyków. Wcześniej jednak konieczne jest wykonanie wymazu wraz z antybiogramem, aby odpowiednio dobrać preparat. Tymczasem w przypadku wirusowego zapalenia rogówki nie stosuje się tak silnych specyfików, wdraża się natomiast leczenie o charakterze miejscowym. Polega ono na stosowaniu maści ocznych, a w ciężkich przypadkach klinicznych można też podać doustnie acyklowir. Dotychczas nie opracowano skutecznego leku, który pozwoliłby zahamować namnażanie się wirusów.

W przypadku grzybiczego zapalenia rogówki lekarz może zdecydować o przepisaniu maści, kropli czy leków ogólnych, działających przeciwgrzybiczo. Pierwotniakowe zapalenie rogówki leczy się maścią z propamidyny oraz kroplami biguanidu poliheksametylenowego. Ważne, aby pacjent, który zauważy u siebie pierwsze objawy zapalenia, zgłosił się do specjalisty. Podejmowanie leczenia na własną rękę jest ryzykowne, gdyż nie mamy pewności, co dokładnie spowodowało chorobę. Ponadto dobór odpowiednich środków medycznych zawsze pozostaje w gestii lekarza – część z nich dostępna jest wyłącznie na receptę.

Zapalenie rogówki a możliwe powikłania

Odpowiednio leczone zapalenie rogówki nie powinno nieść za sobą skutków ubocznych dla zdrowia narządu wzroku pacjenta. Niemniej jednak w niektórych przypadkach może dojść do powstania powikłań. Ich zakres jest stosunkowo szeroki. Wielu pacjentów po zakończeniu leczenia uskarża się na pogorszenie jakości widzenia. Stan ten może być przejściowy, lecz jeśli po pewnym czasie nie mija, należy skonsultować się z okulistą. Powikłaniem może być również wtórna zaćma lub jaskra. Jednocześnie rośnie ryzyko nadkażenia bakteryjnego, gdyż środowisko rogówki stanowi dobre podłoże do rozwoju bakterii. Czasami u pacjentów obserwuje się również zmętnienie rogówki, jej owrzodzenie, perforację, zapalenie wnętrza tkanki ocznej, a nawet jej całkowite zapalenie. Leczenie powikłań po zapaleniu rogówki wymaga specjalistycznego podejścia – w przypadku jaskry lub zaćmy można wykonać zabieg laserowy. Jeśli dojdzie do powstania owrzodzeń, konieczne będzie podanie antybiotyków oraz kropli sterydowych. Lekarz może również zalecić czasowe noszenie soczewek terapeutycznych. Perforacja rogówki wymaga natomiast jej całkowitego przeszczepienia.

Jak postępować po zakończeniu leczenia?

Pacjenci często zastanawiają się, jakie czynności należy podjąć po przejściu zapalenia rogówki, zwłaszcza jeśli towarzyszy im pogorszenie jakości widzenia. Okuliści radzą, aby pacjent przynajmniej raz na kwartał zgłaszał się na badania kontrolne do gabinetu celem kontroli stanu zdrowia rogówki. Czasami bowiem efekty uboczne choroby nie są widoczne natychmiastowo, a pojawiają się wraz z upływem kolejnych tygodni. Po zakończeniu leczenia bardzo istotne jest również przestrzeganie zasad higieny, tak aby nie doszło do ponownego zakażenia. Pacjent powinien często myć i dezynfekować ręce, a także unikać przykładania ich do oczu. Jeśli nosi soczewki kontaktowe, bardzo ważna jest wymiana środków pielęgnacyjnych. Te muszą być szczelnie zamknięte i przechowywane w odpowiednich warunkach, gdyż mogą one być źródłem zakażenia. Wielu pacjentów po zakończeniu terapii musi nawilżać oko za pomocą sztucznych łez.

Zobacz inne porady ekspertów:

• Zapalenie spojówek – diagnostyka, objawy i metody leczenia
• Nużeniec – na czym polega badanie?
• Podwójne widzenie (diplopia) – czym jest? Przyczyny i leczenie
• Najpopularniejsze wady wzroku – przegląd, przyczyny, objawy, leczenie
• Ortokorekcja – na czym polega i ile kosztuje?
• Guzki na tarczycy – o czym świadczą i czy są groźne?
• Męty w oku – czym są? Skąd się biorą i jak można je wyleczyć?
• Starczowzroczność (prezbiopia) – czym jest prezbiopia?
• Laserowa korekcja wzroku – co to jest? Jak przebiega zabieg?
• Zez – co to jest? Przyczyny, objawy, diagnostyka i metody leczenia.